Cách phạt con hư đúng cách

Đánh đòn trẻ nhỏ có thể gây ra nhiều hậu quả tiêu cực cho trẻ, bao gồm chấn thương thể chất, tổn thương tâm lý, sợ hãi, xấu hổ, bạo lực và thiếu tự tin. Đánh đòn trẻ cũng vi phạm các quyền con người cơ bản của trẻ em. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc đánh đòn trẻ không hiệu quả trong việc cải thiện hành vi của trẻ, mà chỉ làm tăng sự chống đối và khó khăn trong giao tiếp. Thay vì dùng đòn roi, các cha mẹ nên áp dụng các phương pháp kỷ luật tích cực và ôn hòa, như trò chuyện với trẻ, giải thích hệ quả từ hành động của trẻ, khuyến khích và khen ngợi trẻ khi làm tốt, thiết lập các quy tắc rõ ràng và nhất quán, và sử dụng các biện pháp không ảnh hưởng đến thể chất như cảnh cáo, thu hồi đồ chơi hoặc giới hạn thời gian xem TV. Các phương pháp này sẽ giúp trẻ học được các kỹ năng cần thiết để tự kiểm soát và giải quyết xung đột một cách lịch sự và hiệu quả.

Phần 1: Cách phạt con không dùng đòn roi.

Bước 1: Việc đánh đòn trẻ là một chủ đề gây nhiều tranh cãi trong xã hội.

Một số bậc cha mẹ cho rằng đánh đòn là cách kỷ luật hiệu quả và thể hiện tình yêu thương của họ. Tuy nhiên, các chuyên gia tâm lý học trẻ em và nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra những hậu quả tiêu cực của việc đánh đòn trẻ, không chỉ về mặt thể chất mà còn về mặt tinh thần và cảm xúc. Theo các chuyên gia, việc đánh đòn trẻ không dạy cho trẻ những kỹ năng cần thiết để cư xử phù hợp trong tương lai. Thay vào đó, việc này chỉ khiến trẻ sợ hãi, bất an và không tin tưởng vào cha mẹ. Đánh đòn trẻ cũng có thể gây ra những vấn đề về sức khỏe như đau nhức, bầm tím, gãy xương hay thậm chí tử vong. Ngoài ra, việc đánh đòn trẻ cũng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ của trẻ, làm giảm khả năng học tập và giao tiếp của trẻ. Ví dụ: một nghiên cứu ở Canada đã phát hiện ra rằng những trẻ bị đánh đòn có điểm IQ thấp hơn so với những trẻ không bị đánh.

Để kỷ luật trẻ một cách hiệu quả và an toàn, các chuyên gia khuyên cha mẹ nên sử dụng các phương pháp không ảnh hưởng đến thể chất của trẻ, như: giải thích lý do và hệ quả của hành vi sai lầm của trẻ; thiết lập các quy tắc rõ ràng và nhất quán; khen ngợi và khuyến khích trẻ khi có hành vi tốt; áp dụng các biện pháp phạt như thu hồi quyền lợi hoặc cho trẻ chơi game, xem phim. Các phương pháp này sẽ giúp trẻ hiểu được sự khác biệt giữa đúng và sai, rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề và xây dựng lòng tự trọng và sự tự tin của trẻ. Ví dụ: nếu trẻ làm rơi ly nước, bạn có thể yêu cầu trẻ lau chùi sàn nhà và cho trẻ biết rằng bạn tin tưởng vào khả năng của trẻ. Nếu trẻ chia sẻ đồ chơi với bạn bè, bạn có thể khen ngợi trẻ là rất tử tế và biết chia sẻ.

Bước 2: Một trong những cách hiệu quả để giải quyết xung đột với con cái là hỏi vì sao.

Khi trẻ làm một điều gì đó sai trái, thay vì quát mắng hay trừng phạt, bạn nên nhẹ nhàng hỏi vì sao trẻ lại thực hiện hành động nào đó. Có thể trẻ không nhận ra sai lầm của mình, hoặc bạn hiểu lầm chuyện đã xảy ra. Việc trò chuyện có thể giúp bạn hiểu rõ tình huống: bao gồm giúp trẻ nhận ra vì sao đó là quyết định sai lầm hoặc giúp bạn hiểu rằng trẻ không cố ý cư xử không đúng mực. Hỏi vì sao cũng có thể giúp bạn và trẻ duy trì mối quan hệ tốt đẹp. Khi bạn lắng nghe và tôn trọng ý kiến của trẻ, trẻ sẽ cảm thấy được yêu thương và quan tâm.

Trẻ cũng sẽ học được cách suy nghĩ và phản biện, cũng như cách tự chịu trách nhiệm cho hành động của mình. Tuy nhiên, hỏi vì sao không phải lúc nào cũng dễ dàng. Nếu bạn giận đến mức không thể giữ bình tĩnh, hãy nói “Mẹ đang bực và cần một chút thời gian để lấy lại bình tĩnh”. Ra khỏi phòng, hít thở sâu và sau đó trở lại. Khi bạn đã bình tĩnh, bạn có thể hỏi vì sao một cách tử tế và khách quan. Đừng dùng câu hỏi để chỉ trích hay đổ lỗi cho trẻ. Hãy dùng câu hỏi để khuyến khích trẻ suy nghĩ và tìm ra giải pháp.

Ví dụ, nếu trẻ vừa làm rơi chiếc bát sứ của bạn, bạn có thể hỏi: "Con đã làm gì với chiếc bát của mẹ?" Thay vì: "Con làm gì mà làm rơi bát của mẹ?" Hoặc nếu trẻ vừa đánh bạn của mình, bạn có thể hỏi: "Con đã nghĩ gì khi con đánh bạn?" Thay vì: "Con sao mà lại đánh bạn?" Những câu hỏi này sẽ giúp trẻ nhớ lại hành động của mình và suy nghĩ về hậu quả. Bạn cũng có thể hỏi thêm: "Con có cách nào để sửa chữa sai lầm không?" Để khích lệ trẻ tìm ra những giải pháp tích cực.

Bước 3: Giải thích hệ quả từ hành động của trẻ là một cách hiệu quả để giúp trẻ học cách chịu trách nhiệm và tôn trọng người khác.

Trẻ lớn hơn có thể tự xem xét và nhận ra sai lầm, nhưng trẻ nhỏ cần sự hướng dẫn của người lớn. Hỏi xem trẻ nghĩ người khác sẽ cảm thấy thế nào về lỗi sai đó, hoặc hành động của trẻ gây ra điều gì, có thể giúp trẻ phát triển kỹ năng đồng cảm và nhận thức về tác động của mình. Bạn có thể giao tiếp phi bạo lực và sử dụng ngôi thứ nhất như “Khi con…, bố/mẹ cảm thấy…”. Ví dụ:

• “Con nghĩ chị sẽ cảm thấy thế nào khi con làm hỏng đồ chơi của chị?”.
• “Khi không thấy con ở cửa hàng, mẹ đã rất sợ. Mẹ muốn con luôn đi cạnh mẹ để mẹ biết con an toàn và không đi lạc”.
• “Con nghĩ bố sẽ cảm thấy thế nào khi phải làm sạch phân trong bồn tắm?”.
• “Con nghĩ bạn Mai sẽ cảm thấy thế nào khi con không chia sẻ bánh kẹo với bạn?”
• “Khi con không nghe lời giáo viên, bố/mẹ cảm thấy buồn và lo lắng. Bố/mẹ muốn con học tập tốt và có mối quan hệ tốt với mọi người”.

Bước 4: Có nên phạt trẻ hay không luôn là một vấn đề gây tranh cãi trong giáo dục con cái.

Một số người cho rằng phạt trẻ là cần thiết để dạy trẻ biết phân biệt đúng sai, trong khi một số người khác cho rằng phạt trẻ là hành động bạo lực và có thể gây tổn thương cho trẻ. Vậy bạn nên làm gì khi trẻ có hành vi không mong muốn? Điều quan trọng là bạn nên cân nhắc việc có nên phạt trẻ hay không. Bạn không nhất thiết phải phạt để răn dạy trẻ.

Có nhiều cách khác để giúp trẻ hiểu lỗi lầm của mình và học cách sửa chữa. Ví dụ, nếu trẻ quyết định làm khác đi sau khi trò chuyện với bạn, bạn không cần phạt trẻ: trẻ tự học theo cách riêng. Đôi khi, bạn mới là người cần học. Có lẽ bạn đã mong đợi quá nhiều ở trẻ, hoặc bạn khiến trẻ cảm thấy căng thẳng đến mức không thể xử lý việc gì đó một cách bình tĩnh.

Không phải lúc nào trẻ cũng có các công cụ cảm xúc để xử lý căng thẳng theo cách của người lớn. Hãy thử buông kiểm soát và luôn ghi nhớ hạn chế của trẻ. Phạt trẻ không phải là giải pháp duy nhất để giáo dục con cái. Bạn có thể tìm hiểu thêm về các phương pháp giáo dục tích cực và hiệu quả khác để xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với trẻ và hỗ trợ trẻ phát triển toàn diện.

Bước 5: Một trong những thách thức lớn nhất của việc nuôi dạy trẻ là làm sao để truyền đạt những giá trị và kỹ năng cần thiết cho trẻ mà không gây tổn thương cho trẻ về mặt tâm lý hoặc thể chất.

Đôi khi, trẻ có thể không nghe lời hay cố tình phá phách, khiến cha mẹ bực tức và mất kiên nhẫn. Tuy nhiên, đánh đòn trẻ không phải là giải pháp tốt nhất, vì nó có thể gây ra những hậu quả tiêu cực cho sự phát triển của trẻ. Sau đây là một số biện pháp kỷ luật hiệu quả mà không ảnh hưởng đến thể chất của trẻ:

• Xem xét việc áp dụng các biện pháp không ảnh hưởng đến thể chất (nếu cần). Cứng rắn và kiên nhẫn giải thích cho trẻ hiểu điều gì cần xảy ra. Đánh đòn trẻ không nên là lựa chọn đầu tiên vì luôn có cách khác để dạy trẻ. Ví dụ, bạn có thể cho trẻ biết rằng nếu trẻ không nghe lời, bạn sẽ thu hồi quyền chơi đồ chơi yêu thích của trẻ, hoặc không cho trẻ xem ti vi trong một khoảng thời gian nhất định. Bạn cũng có thể cho trẻ biết rằng nếu trẻ tuân thủ các quy tắc, bạn sẽ cho trẻ một phần thưởng nhỏ, ví dụ như một miếng kẹo hay một lời khen.
• Nói không một cách cứng rắn. Trả lời ngắn gọn và rõ ràng bằng giọng nghiêm nghị. Ví dụ, “Chúng ta không ném bóng vào mặt người khác”. Đừng để trẻ thấy bạn do dự hay bối rối khi nói không, vì điều đó sẽ khiến trẻ nghĩ rằng bạn có thể bị thuyết phục hoặc bỏ qua hành vi xấu của trẻ. Bạn cũng có thể nói với trẻ về những hậu quả tiêu cực của việc ném bóng vào mặt người khác, ví dụ như làm người khác bị đau hay tổn thương, hoặc làm hỏng quan hệ bạn bè.
• Vỗ tay - gằn giọng. Với trẻ nhỏ, bạn chỉ cần vỗ tay đủ to để khiến trẻ dừng việc đang làm, rồi cứng rắn nói "không". Tuy nhiên, đừng khiến trẻ giật bắn mình kẻo trẻ sẽ “ăn vạ” hoặc cãi lời. Bạn cũng nên giải thích cho trẻ biết tại sao bạn vỗ tay và nói "không", ví dụ: "Không được chạm vào ổ cắm điện, vì nó sẽ làm con bị điện giật". Bạn cũng có thể chỉ cho trẻ những việc an toàn và phù hợp để trẻ làm, ví dụ như chơi với đồ chơi mềm hay xem sách tranh.
• Áp dụng hệ quả hợp lý. Yêu cầu trẻ dọn dẹp đống bừa bộn đã tạo ra, sửa thứ gì đó bị hỏng, hoặc chi trả cho món đồ không thể sửa chữa. Đây là cách dạy trẻ khắc phục sai lầm. (Nếu trẻ còn quá nhỏ để dọn dẹp hoặc chi trả, bạn có thể cùng trẻ thực hiện việc đó). Bạn cũng nên khen ngợi trẻ khi trẻ hoàn thành việc này, để trẻ cảm thấy được động viên và khích lệ. Bạn cũng nên giúp trẻ hiểu rằng việc này không phải là một hình phạt, mà là một cách để chịu trách nhiệm và tôn trọng người khác.
• Đưa ra lựa chọn. Để trẻ chọn giữa hai hoặc ba lựa chọn mà bạn cảm thấy phù hợp. Ví dụ, nếu trẻ không chịu thay quần áo, bạn có thể nói “Con có thể chọn mặc áo trước hoặc mặc quần trước”. Ví dụ khác, nếu trẻ không muốn ăn rau, bạn có thể nói “Con có thể chọn ăn rau xanh hoặc rau củ”. Điều này sẽ giúp trẻ cảm thấy có quyền kiểm soát và tôn trọng ý kiến của mình.
• Bù đắp lỗi lầm. Yêu cầu trẻ khắc phục lỗi lầm đã gây ra cho người khác. Ví dụ, nếu con trai đã nói điều khó nghe với chị gái, bạn sẽ yêu cầu con khắc phục sai lầm bằng cách làm điều tử tế cho chị. Đưa ra một số gợi ý nếu con không biết nên làm gì (chẳng hạn như “con có thể làm thiệp tặng chị” hoặc “con có thể giúp chị dọn phòng”). Điều này sẽ giúp trẻ học được cách xin lỗi và sửa chữa hành vi sai trái.
• Phạt trẻ ngồi yên một mình. Việc này chỉ nên kéo dài trong số phút tương đương với số tuổi của trẻ (ví dụ: phạt trẻ 2 tuổi ngồi yên trong 2 phút). Mục đích của việc này là để trẻ có thời gian bình tĩnh và suy nghĩ về hành động của mình. Bạn nên giải thích cho trẻ biết lý do tại sao bạn phạt như vậy và mong đợi gì từ trẻ sau khi kết thúc việc phạt.
• Lấy đi các đặc quyền. Giả sử như trẻ liên tục đẩy các bạn trong khi chơi, bạn sẽ lấy lại đồ chơi và giải thích lý do. Bạn nên đặt ra một khoảng thời gian rõ ràng cho việc lấy đi đặc quyền (ví dụ: không được chơi trong 10 phút) và tuân thủ nghiêm ngặt. Bạn cũng nên khuyến khích trẻ hành xử tốt để có thể lấy lại đặc quyền sau đó.
• Áp dụng hệ quả hiển nhiên. Ví dụ, trẻ không bỏ đồng phục vào sọt đựng quần áo bẩn thì sẽ không được chơi game, đây là hệ quả hiển nhiên. Ví dụ khác, trẻ không làm bài tập về nhà thì sẽ không được xem ti vi, đây cũng là hệ quả hiển nhiên. Bạn nên thông báo cho trẻ biết về hệ quả này trước khi xảy ra và giữ vững lập trường khi áp dụng. Bạn cũng nên giải thích cho trẻ hiểu được lý do tại sao bạn áp dụng hệ quả này và cách để tránh nó trong tương lai.

Những phương pháp kỷ luật trên đều nhằm mục đích giáo dục trẻ về cách phân biệt đúng sai, chịu trách nhiệm và tôn trọng người khác. Bạn nên áp dụng những phương pháp này một cách nhất quán, công bằng và thân thiện. Bạn cũng nên khen ngợi trẻ khi họ hành xử tốt và thể hiện sự yêu thương của mình.

Bước 6: Một trong những cách quản lý cảm xúc của mình khi làm cha mẹ là cho bản thân thời gian ở một mình nếu bạn cảm thấy tức giận với trẻ.

Làm cha mẹ là một việc khó khăn, và cũng không có gì khác thường nếu đôi khi bạn cảm thấy bực tức hoặc nổi giận. Nếu bạn cảm thấy như muốn nổ tung, hãy bước ra khỏi phòng để lấy lại bình tĩnh. Bạn có thể kỷ luật trẻ khi đã “hạ nhiệt”. Cho trẻ biết “Mẹ đang tức giận, và mẹ không biết phải làm gì! Mẹ cần một chút thời gian để xử lý cảm xúc của mình”. Điều này sẽ giúp trẻ hiểu rằng bạn đang có một vấn đề với cảm xúc của mình, và bạn không đổ lỗi cho con.

Đồng thời, điều này cũng sẽ dạy trẻ cách xử lý cảm xúc của chính mình khi gặp phải tình huống khó chịu. Bạn có thể nói với con rằng “Khi con tức giận, con có thể làm gì để bớt tức giận?”. Bạn cũng có thể cho trẻ biết những cách bạn sử dụng để giải tỏa căng thẳng, như hít thở sâu, nghe nhạc, hoặc đi dạo. Những việc này sẽ giúp bạn và trẻ có một mối quan hệ lành mạnh và hòa thuận hơn. Ví dụ, khi bạn đang nấu ăn và bé liên tục quấy rầy bạn bằng những câu hỏi hoặc yêu cầu, bạn có thể cảm thấy rất khó chịu và muốn quát mắng.

Thay vì làm vậy, bạn có thể nói với con rằng “Mẹ đang bận nấu ăn cho gia đình. Mẹ không muốn nói chuyện với con bây giờ. Con có thể chơi đồ chơi của con hoặc xem sách trong phòng con được không?”. Sau khi nấu xong ăn, bạn có thể ôm con và nói với trẻ rằng “Mẹ yêu con. Mẹ xin lỗi vì đã không chú ý đến con. Con muốn nói gì với mẹ?”. Điều này sẽ giúp trẻ cảm thấy được tôn trọng và yêu thương, và cũng sẽ giúp bạn giảm bớt căng thẳng trong công việc gia đình.

Bước 7: Hỗ trợ trẻ gặp khó khăn trong việc thực hiện theo yêu cầu của bạn là một cách để tăng cường mối quan hệ và giúp trẻ phát triển kỹ năng tự chủ.

Khi trẻ không tuân theo nguyên tắc, bạn nên tìm hiểu nguyên nhân đằng sau hành vi của trẻ, thay vì chỉ trách móc hay phạt trẻ. Bạn có thể hỏi trẻ rằng: “Vì sao con gặp khó khăn khi làm…?” và lắng nghe những gì trẻ nói. Đôi khi, trẻ có thể không biết cách làm một việc gì đó, hoặc cảm thấy quá mệt mỏi, buồn chán, sợ hãi hay lo lắng. Bạn nên thể hiện sự thông cảm và động viên trẻ, cũng như hướng dẫn trẻ cách giải quyết vấn đề một cách hiệu quả.

Ví dụ, nếu trẻ gặp khó khăn trong việc dọn dẹp phòng riêng, bạn có thể giúp trẻ xác định những bước cần làm, như lau bụi, xếp sách, quét sàn… Bạn cũng có thể cùng trẻ làm việc đó để tạo sự vui vẻ và khích lệ cho trẻ. Bạn nên khen ngợi trẻ khi trẻ hoàn thành một bước nào đó, và nhắc nhở trẻ về những lợi ích của việc dọn dẹp phòng riêng, như có không gian thoải mái hơn, dễ tìm đồ hơn… Bạn cũng nên cho trẻ biết rằng bạn rất tự hào về sự nỗ lực và tiến bộ của trẻ.

Bước 8: Cho trẻ biết cách hành xử tốt hơn trong tương lai là một trong những việc quan trọng của cha mẹ và người chăm sóc.

Để làm được điều này, bạn cần có một số kỹ năng giao tiếp và giáo dục hiệu quả. Dưới đây là một số cách để bạn có thể giúp trẻ phát triển kỹ năng xã hội và cư xử đúng đắn.

Đôi khi, trẻ cư xử không đúng mực vì không biết cách làm tốt hơn. Hãy thử hỏi trẻ “Cách tốt hơn để thực hiện việc này là gì?” hoặc gợi ý một số cách mà trẻ có thể áp dụng cho tình huống tương tự trong tương lai. Việc trao đổi như vậy sẽ giúp trẻ hiểu nên làm gì về sau. Ví dụ, nếu trẻ vừa đánh bạn, bạn có thể hỏi “Con nghĩ cách nào sẽ giải quyết vấn đề này mà không phải đánh bạn?” hoặc “Con có thể làm gì để xin lỗi bạn và không bị giận nhau nữa?”

Nếu trẻ đồng ý cư xử tốt hơn trong lần tiếp theo, bạn không cần phải áp dụng hình phạt. Hoặc, đưa ra một số hệ quả hợp lý, chẳng hạn như yêu cầu trẻ dọn dẹp đống bừa bộn hoặc xin lỗi ai đó mà trẻ đã cư xử không đúng mực. Điều quan trọng là trẻ được học từ lỗi sai, và hình phạt không phải lúc nào cũng cần thiết cho việc học hỏi. Ví dụ, nếu trẻ vừa làm rơi bát chén, bạn có thể nói “Con đã làm rơi bát chén và làm vỡ chúng. Đó là một tai nạn, nhưng con cũng phải chịu trách nhiệm cho hành động của mình. Con có thể dọn dẹp những mảnh vỡ và xin lỗi mẹ đã làm phiền.”

Khen ngợi và khuyến khích trẻ khi trẻ có những hành động tích cực và tốt đẹp. Bạn có thể nói “Tôi rất tự hào vì con đã chia sẻ đồ chơi với bạn” hoặc “Con đã làm rất giỏi khi giúp mẹ dọn nhà”. Những lời khen ngợi sẽ giúp trẻ cảm thấy được yêu thương và tôn trọng, và khích lệ trẻ tiếp tục duy trì những thói quen tốt. Ví dụ, nếu trẻ vừa giúp bạn bè làm bài tập, bạn có thể nói “Con đã rất tốt bụng khi giúp bạn bè làm bài tập. Con đã cho thấy con biết quan tâm và hợp tác với người khác. Bố/mẹ rất vui khi con có những kỹ năng này.”

Hãy làm gương cho trẻ bằng cách cư xử lịch sự, tôn trọng và thân thiện với người khác. Trẻ sẽ bắt chước những gì bạn làm và nói, nên bạn cần phải chú ý đến những thông điệp mà bạn gửi cho trẻ. Hãy nói “Xin lỗi” khi bạn mắc lỗi, “Cảm ơn” khi bạn nhận được sự giúp đỡ, và “Xin chào” khi bạn gặp người mới. Những điều này sẽ giúp trẻ học được những kỹ năng giao tiếp cơ bản và biết cách ứng xử với người khác. Ví dụ, nếu bạn vừa nhận được một món quà từ hàng xóm, bạn có thể nói “Cảm ơn bạn đã tặng món quà này. Đó là một ý nghĩ rất đẹp. Tôi rất trân trọng sự quan tâm của bạn.” và mời trẻ cùng nói lời cảm ơn.

Bước 9: Khen trẻ vì hành động tốt là một cách hiệu quả để giáo dục trẻ.

Khi bạn khen trẻ, bạn không chỉ giúp trẻ cảm thấy được yêu thương và tôn trọng, mà còn giúp trẻ nhận ra những điều tốt đẹp trong bản thân và trong cuộc sống. Bạn cũng có thể dùng lời khen để khích lệ trẻ vượt qua những khó khăn và thử thách. Để khen trẻ một cách hiệu quả, bạn nên chú ý đến một số điểm sau:

• Khen trẻ ngay khi bạn nhận thấy hành động tốt của trẻ. Điều này sẽ giúp trẻ nhớ rõ hơn những gì mình đã làm và tại sao mình được khen.
• Khen trẻ cụ thể và chân thành. Bạn nên nói rõ bạn khen trẻ vì điều gì và tại sao điều đó quan trọng. Bạn cũng nên nói bằng giọng nói ấm áp và vui vẻ, để trẻ biết bạn thật sự hài lòng với hành động của trẻ.
• Khen trẻ về quá trình hơn là kết quả. Bạn nên tập trung vào những nỗ lực và sự cố gắng của trẻ, hơn là chỉ đánh giá theo thành tích hay so sánh với người khác. Điều này sẽ giúp trẻ phát triển tư duy tích cực và tự tin hơn.
• Khen trẻ về những điều mà trẻ có thể kiểm soát được. Bạn nên khen trẻ về những điều liên quan đến tính cách, thái độ hay hành vi của trẻ, hơn là những điều liên quan đến ngoại hình hay tài năng bẩm sinh. Điều này sẽ giúp trẻ nhận ra rằng mình có thể làm tốt hơn bằng cách cố gắng và rèn luyện.

Dưới đây là một số ví dụ về cách khen trẻ vì hành động tốt:

• “Bố đã thấy con kiên nhẫn xếp hàng chờ đến lượt chơi xích đu! Như thế là tốt lắm!”.
• “Mẹ để ý thấy con chơi rất vui vẻ với em. Con không còn đánh em nữa vì bây giờ con đã hiểu chuyện hơn rồi. Con đang dần trở thành một người tử tế”.
• “Cảm ơn con đã mang giày một cách nhanh chóng! Bây giờ chúng ta sẽ có thêm thời gian ở công viên vì con chuẩn bị sẵn sàng sớm hơn”.
• “Con đã làm bài tập rất cẩn thận và chăm chỉ! Mặc dù bài toán khó nhưng con không bỏ cuộc mà tiếp tục suy nghĩ và tìm ra lời giải. Con đã tiến bộ rất nhiều!”
• “Con đã biết chia sẻ đồ chơi với bạn của con! Đó là một hành động rất đẹp và tốt bụng. Bạn của con chắc chắn sẽ rất vui và cảm ơn con”.

Bước 10: Bố mẹ nên làm gương cho trẻ em bằng cách hành động như bạn mong muốn trẻ em làm.

Trẻ em là những người học tập nhanh nhất và trẻ học được nhiều điều từ bạn. Bạn là hình mẫu cho trẻ em về cách sống và cách ứng xử với người khác. Đừng nghĩ rằng trẻ em không để ý đến những gì bạn làm. Trẻ sẽ quan sát và bắt chước bạn theo thời gian. Ví dụ, nếu bạn luôn nói lời cảm ơn và xin lỗi khi cần thiết, trẻ em sẽ học được cách tôn trọng và biết ơn người khác. Nếu bạn luôn giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường xung quanh, trẻ em sẽ học được cách chăm sóc bản thân và bảo vệ thiên nhiên.

Bạn cũng nên tránh những hành vi mâu thuẫn với những gì bạn dạy cho trẻ em. Nếu bạn dùng bạo lực để trừng phạt trẻ em và đồng thời nói với họ rằng bạo lực là không đúng, trẻ em sẽ rất bối rối. Họ sẽ không biết nên tin vào ai và nên làm gì. Bạn nên dùng những cách khác để giải quyết xung đột với trẻ em một cách hiệu quả và tôn trọng. Ví dụ, nếu trẻ em làm sai điều gì đó, bạn có thể nói chuyện với họ để giải thích lý do tại sao điều đó không tốt và yêu cầu họ xin lỗi hoặc sửa chữa. Nếu trẻ em có mâu thuẫn với bạn bè, bạn có thể giúp họ lắng nghe và hiểu quan điểm của người khác và tìm ra giải pháp hòa bình.

Phần 2: Dạy con bằng cách đánh đòn.

Bước 1: Đánh đòn trẻ là một hành vi không nên làm vì có thể gây ra nhiều tác hại cho sức khỏe và tâm lý của trẻ.

Thay vì dùng roi vọt, bạn có thể áp dụng một số cách dạy con không đòn roi nhưng vẫn hiệu quả sau đây:

• Bỏ qua những hành vi sai trái nhẹ của trẻ, không cần phải quá nghiêm khắc hay trừng phạt. Ví dụ: khi trẻ vô tình làm rơi đồ ăn hoặc đổ nước, bạn không nên mắng mỏ hay đánh trẻ, mà chỉ cần nhắc nhở trẻ chú ý hơn lần sau và yêu cầu trẻ dọn dẹp lại.
• Đặt thời gian chờ cho trẻ khi trẻ không nghe lời hoặc bị hung hăng, để trẻ có thể bình tĩnh và suy nghĩ lại. Ví dụ: khi trẻ không chịu ngừng xem tivi để đi ngủ, bạn có thể bật đồng hồ bấm giờ và nói với trẻ rằng khi đồng hồ kêu lên là trẻ phải tắt tivi và đi ngủ ngay.
• Lắng nghe và tôn trọng cảm xúc của trẻ, thể hiện sự đồng cảm và quan tâm đến những gì trẻ nói. Ví dụ: khi trẻ khóc vì bị bạn bè chọc ghẹo, bạn không nên bảo trẻ là đừng khóc hay làm như không có chuyện gì xảy ra, mà hãy ôm trẻ vào lòng và hỏi trẻ vì sao lại buồn, và an ủi trẻ rằng mình luôn ở bên cạnh và sẵn sàng giúp đỡ trẻ.
• Khen ngợi và động viên trẻ khi trẻ làm đúng và hành xử tốt, để tăng cường sự tự tin và tự giác của trẻ. Ví dụ: khi trẻ hoàn thành bài tập về nhà hoặc giúp bạn dọn phòng, bạn có thể khen trẻ là rất giỏi hoặc rất ngoan, và cho trẻ một phần thưởng nhỏ như một miếng kẹo hoặc một cái ôm.
• Đặt ra những quy tắc rõ ràng và hợp lý cho trẻ, và giải thích cho trẻ biết lý do và hậu quả của việc tuân thủ hoặc vi phạm quy tắc. Ví dụ: bạn có thể nói với trẻ rằng quy tắc trong nhà là không được chơi đùa trong bếp, vì bếp là nơi có nhiều nguy hiểm như dao kéo, lửa nước... Nếu trẻ vi phạm quy tắc này, bạn sẽ không cho trẻ chơi đồ chơi yêu thích của mình trong một ngày.
• Sử dụng những hình phạt không đòn roi như tách trẻ khỏi tình huống, bắt đứng yên hoặc tước các đặc quyền của trẻ khi trẻ cố ý vi phạm quy tắc. Ví dụ: khi trẻ đánh bạn, bạn có thể đưa trẻ ra khỏi phòng chơi và bắt trẻ đứng ở một góc trong 10 phút, hoặc không cho trẻ xem tivi hoặc chơi điện thoại trong một tuần.
• Tạo ra những hoạt động thú vị và bổ ích cho trẻ, để trẻ có thể học hỏi và phát triển kỹ năng mà không cảm thấy buồn chán hay nổi loạn. Ví dụ: bạn có thể cùng trẻ làm những món ăn đơn giản, chơi những trò chơi giáo dục, hay đọc những cuốn sách hay cho trẻ nghe.
• Làm gương cho trẻ bằng cách hành xử lịch sự, khôn ngoan và có trách nhiệm, để trẻ có thể noi theo và học hỏi từ cha mẹ. Ví dụ: bạn có thể nói cảm ơn khi ai đó giúp bạn một việc gì đó, xin lỗi khi làm phiền ai đó, hay giúp đỡ những người xung quanh khi họ gặp khó khăn.

Những cách dạy con không đòn roi này sẽ giúp bạn nuôi dạy con một cách hiệu quả mà không gây tổn thương cho con. Bạn cũng sẽ có một mối quan hệ gắn kết và hài hòa với con hơn. Hãy thử áp dụng những cách này trong cuộc sống hàng ngày và bạn sẽ thấy sự khác biệt.

Bước 2: Việc đánh đòn trẻ là một chủ đề gây tranh cãi trong xã hội.

Việc đánh đòn trẻ là một chủ đề gây tranh cãi trong xã hội. Một số cha mẹ cho rằng đánh đòn là một phương pháp kỷ luật hiệu quả, trong khi các chuyên gia tâm lý học trẻ em lại khuyên không nên sử dụng hình phạt thể xác. Vậy thực tế, việc đánh đòn trẻ có ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển của chúng?

Các nghiên cứu mới được thực hiện trong thời gian dài cho biết việc đánh đòn khiến trẻ hành xử tồi tệ hơn thay vì tốt hơn. Sau khi bị đánh đòn, trẻ có thể cảm thấy bị chối bỏ, phẫn nộ và không được yêu thương. Thay vì học cách hành xử đúng mực, trẻ sẽ tìm cách làm việc gì đó một cách lén lút. Ví dụ, một nghiên cứu đã chỉ ra rằng trẻ bị đánh đòn có xu hướng nói dối nhiều hơn để tránh bị phạt. Trẻ bị đánh đòn, hoặc chịu hình phạt ảnh hưởng đến thể chất thường dễ gặp phải một số vấn đề sau:

1. Lượng chất xám trong não giảm xuống. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng nhận thức và giải quyết vấn đề của trẻ.
2. Gặp khó khăn trong việc học. Trẻ có thể có điểm số thấp hơn, bỏ học hoặc không hoàn thành bài tập.
3. Gặp các vấn đề về sức khỏe tinh thần như lo âu và trầm cảm. Trẻ có thể có những suy nghĩ tiêu cực về bản thân hoặc tự tổn thương bản thân.
4. Lạm dụng chất kích thích hoặc rượu bia. Trẻ có thể tìm kiếm những cách thoát khỏi cảm giác khổ sở hoặc căng thẳng.
5. Không tin tưởng người khác. Trẻ có thể khó kết bạn hoặc duy trì các mối quan hệ xã hội.
6. Bạo hành vợ/chồng. Trẻ có thể mô phỏng lại những gì chúng đã chứng kiến hoặc trải qua trong gia đình.
7. Thực hiện hành vi phạm tội khi lớn lên. Trẻ có thể không tuân theo luật pháp hoặc xem thường quyền lợi của người khác.
8. Có tuổi thọ thấp. Trẻ có thể gặp nhiều nguy cơ về sức khỏe và bệnh tật.

Việc đánh đòn trẻ không chỉ có những tác động tiêu cực về mặt sinh lý và tâm lý, mà còn làm suy giảm lòng tin và sự tự tin của trẻ. Đồng thời, nó chỉ dạy cho trẻ những điều không nên làm, thay vì sửa chữa những điều đó. Đánh đòn trẻ cũng có thể gây ra những tổn thương lâu dài cho mối quan hệ cha mẹ – con cái.

Vì vậy, các bậc cha mẹ nên tìm hiểu và áp dụng các phương pháp kỷ luật không ảnh hưởng đến thể chất, như trò chuyện nhẹ nhàng, giải thích hệ quả từ hành động của trẻ, cho trẻ biết bạn yêu quý và quan tâm đến chúng. Các phương pháp này sẽ giúp trẻ học được các kỹ năng mới và xây dựng năng lực cũng như sự tự tin của chúng.

Bước 3: Đánh đòn trẻ ở nơi riêng tư.

Việc đánh đòn trẻ trước mặt người khác, đặc biệt là bạn bè hoặc anh/chị/em có thể khiến trẻ cảm thấy vô cùng xấu hổ. Hành động này khiến trẻ có cảm giác oán giận và không giúp trẻ học được cách cải thiện hành vi. Sự riêng tư cần được đặt lên hàng đầu khi bạn chọn đánh vào mông trần của trẻ. Đánh đòn đã là một hình phạt nặng. Chắc hẳn bạn không muốn làm cho mọi việc tồi tệ hơn khi khiến trẻ cảm thấy bẽ bàng trước mặt người khác.

Bước 4: Cảnh báo rằng trẻ sẽ bị đánh đòn nếu làm việc gì đó có thể khiến trẻ cảm thấy sợ hãi và bất an.

Trẻ có thể phản ứng bằng cách bực tức, nổi giận, phẫn nộ, lo lắng hoặc thậm chí khóc lóc. Bạn cần hiểu rõ những phản ứng này, kể cả khi bạn chắc chắn với quyết định của mình. Trẻ khóc lóc trước, trong khi và sau khi bị đánh đòn là hoàn toàn bình thường, và trẻ không nên bị phạt vì điều đó. Trước khi đánh đòn trẻ, bạn nên thử các phương pháp kỷ luật không ảnh hưởng đến thể chất, như trò chuyện với trẻ, giải thích hệ quả từ hành động của trẻ, hoặc áp dụng các biện pháp như tước quyền sử dụng đồ chơi hay xem ti vi.

Đánh đòn trẻ nên là lựa chọn cuối cùng sau khi các phương pháp khác đều không hiệu quả. Nếu bạn quyết định đánh đòn trẻ, bạn nên thử đưa ra lời cảnh báo cuối cùng, chẳng hạn như: “Nếu con không dừng nắm tóc bạn khi mẹ đếm đến 0, con sẽ bị đánh đòn”. Cách này có thể khiến trẻ dừng việc đang làm. Tuy nhiên, bạn cũng nên biết rằng việc đánh đòn trẻ có thể gây ra những hậu quả nặng nề cho sức khỏe tâm lý và não bộ của trẻ. Các chuyên gia y tế và tâm lý học không khuyến khích việc sử dụng hình phạt thân thể để kỷ luật trẻ.

Phần 3: Thực hiện việc đánh đòn có kiểm soát.

Bước 1: Đánh đòn bằng tay không và không được sử dụng dụng cụ khác.

Một trong những vấn đề mà nhiều bậc cha mẹ gặp phải khi nuôi dạy con cái là cách xử lý khi trẻ nghịch ngợm, không nghe lời hay vi phạm các quy tắc gia đình. Một số cha mẹ có thể nghĩ rằng đánh đòn trẻ là cách dạy dỗ hiệu quả và nhanh chóng, nhưng thực tế cho thấy việc này có thể gây ra nhiều hậu quả tiêu cực cho sự phát triển tâm lý và hành vi của trẻ.

Theo các chuyên gia tâm lý, đánh đòn trẻ có thể làm trẻ sợ hãi, mất lòng tin, thiếu tự tin, bạo lực hay chống đối. Đánh đòn trẻ cũng không giúp trẻ hiểu được nguyên nhân và hậu quả của hành vi sai trái, mà chỉ khiến trẻ tránh né hay che giấu để không bị phạt. Ngoài ra, đánh đòn trẻ cũng làm mất đi tình cảm và sự gắn kết giữa cha mẹ và con cái.

Vì vậy, cha mẹ nên tìm hiểu và áp dụng các phương pháp giáo dục tích cực hơn để xử lý khi trẻ nghịch ngợm hay không nghe lời. Không nên sử dụng thêm vật khác vì việc này có thể nguy hiểm cho trẻ. Nếu bạn cảm thấy mất kiểm soát, hãy rời khỏi phòng và không đánh đòn trẻ ngay lúc này. Hãy thở sâu, đếm từ 1 đến 10 và nhắc nhở bản thân rằng bạn yêu trẻ và muốn giúp trẻ phát triển tốt nhất có thể.

Bước 2: Khi đánh đòn trẻ, bạn phải tháo hết trang sức trên tay.

Những thứ này có thể làm con bạn bị thương và cũng nguy hiểm cho chính bàn tay của bạn. Bạn không muốn bất cứ thứ gì cản trở việc đánh đòn hoặc có khả năng làm tổn thương/làm con bạn bị thương. Ngoài ra, hãy cân nhắc lấy ra bất kỳ vật dụng nào trong túi có thể khiến con bạn không thoải mái khi nằm trên đùi bạn và con bạn cũng vậy.

Bước 3: Cho trẻ cúi gập người trên đầu gối của bạn.

Ngồi xuống, sau đó đặt trẻ vào lòng bạn với phần bụng úp xuống. Kéo quần và/hoặc quần lót của trẻ xuống, nếu bạn muốn đánh trẻ qua quần lót hoặc mông trần. Sau đó, bảo con bạn đừng đứng dậy. Hãy để con nói với bạn khi con đã sẵn sàng.

Cảnh báo: nếu bạn quyết định đánh vào mông trẻ, hãy nhớ rằng mặc dù điều này cho phép bạn hình dung tác động của việc đánh vào mông của trẻ và có thể ngăn bạn đánh quá mạnh, nhưng các tác động tiêu cực tiềm ẩn (và có khả năng xảy ra cao) bao gồm nguy cơ bị đánh đòn gây đau đớn hơn dự định hoặc làm trẻ bị sỉ nhục về mặt cảm xúc. Một số trẻ em (đặc biệt là những trẻ lớn hơn) cũng có thể bị sỉ nhục do bị lộ bộ phận riêng tư. Nếu không chắc chắn, hãy xem xét lại việc đánh đòn vào mông trẻ và thay vào đó hãy đánh đòn vào quần áo của đứa trẻ, và không đánh đòn theo bất kỳ hình thức nào.

Bước 4: Thả lỏng bàn tay và tất cả các chi của bạn, với một tay chắc chắn trên lưng và một tay ở phía dưới mông.

Hãy chắc chắn rằng con bạn không vặn vẹo và chân của chúng bị khóa chặt. Không nói chuyện trong khi đánh đòn. Hãy để dành bất kỳ cuộc trò chuyện nào sau khi đánh đòn xong - cứ làm cho xong.

Bước 5: Đánh nhẹ vào mông trẻ, không đánh mạnh.

Không cần dùng nhiều lực để kỷ luật con bạn và đánh quá mạnh có thể gây thương tích hoặc chấn thương. Thêm vào đó, tính biểu tượng của hành động cũng quan trọng như nỗi đau thực sự gây ra. Không đánh quá mạnh thậm chí còn quan trọng hơn khi đánh đòn vào mông trần và/hoặc trẻ nhỏ hơn. Hãy chắc chắn rằng bạn không cảm thấy tức giận khi đánh đòn, vì sự tức giận có thể khiến bạn đánh quá mạnh và do đó làm tăng khả năng gây thương tích hoặc chấn thương cho trẻ.

Để tránh gây thương tích cho trẻ, bạn nên giữ khoảng cách an toàn với bộ phận sinh dục, xương cụt và thận của trẻ. Một lần đánh đòn không được kéo dài quá 10 giây. Việc đánh đòn sẽ hơi khó chịu nhưng không gây đau đớn, vì vậy hãy đảm bảo lắng nghe phản ứng của trẻ để biết liệu bạn có đang đánh quá mạnh hay không. Đặc biệt chú ý nếu bạn đánh vào mông trần của trẻ: không để lại bất cứ thứ gì ngoài vết đỏ nhẹ và tạm thời (nếu có), và luôn kéo quần và quần lót của trẻ lên ngay sau khi kết thúc đánh đòn (nếu bạn đánh đòn theo cách này).

Bước 6: Hãy nói cho trẻ biết bố mẹ làm vậy vì thương và cách phạt đó hoàn toàn vì yêu thương chúng.

Nói với con rằng bố mẹ sẽ luôn yêu con, ngay cả khi con đưa ra những lựa chọn sai lầm. Nhấn mạnh rằng bố mẹ nghĩ con là một người tốt vừa đưa ra một quyết định tồi tệ. Đừng bao giờ nối tiếp việc đánh đòn bằng bất kỳ hình thức trừng phạt nào khác - sau khi đánh đòn nên tha thứ ngay lập tức. Sau khi đánh đòn, đứa trẻ có thể nghĩ rằng chúng là người xấu, hoặc bạn không yêu chúng.

Những quan niệm sai lầm này có thể dẫn đến hành vi thậm chí còn tồi tệ hơn sau này. Đừng ép trẻ phải nhận tình cảm sau khi bị đánh đòn nếu chúng không muốn. Nghiên cứu cho thấy rằng việc thể hiện tình cảm với một đứa trẻ sau khi đánh đòn thực sự có thể làm trầm trọng thêm sự lo lắng của chúng chứ không làm giảm đi. Đứa trẻ có thể cảm thấy bối rối và nghĩ rằng cha mẹ là người khó đoán. Nếu chúng muốn chạy về phòng và trốn sau khi bị đánh đòn, hãy để chúng đi.

Tác giả: Wikihow. Biên dịch: Margaret N.

Nguồn: Wikihow. Bản quyền thuộc về: Kallos Vietnam.

Đôi nét về tổ chức Wikihow

wikiHow là một trang "wiki", nghĩa là nhiều bài viết ở đây là nội dung của nhiều tác giả cùng viết nên. Để tạo ra bài viết này, 191 người, trong đó có một số người ẩn danh, đã thực hiện chỉnh sửa và cải thiện bài viết theo thời gian.