3 cách ngăn ngừa mụn trứng cá tái phát

Mụn trứng cá là một tình trạng da mà hầu hết thường xảy ra trên vùng da mặt, nhưng cũng có thể xảy ra trên các vùng da khác như lưng, ngực, cổ và đôi khi là cánh tay và tai của bạn. Mụn trứng cá là do tắc nghẽn lỗ chân lông trên da gây nên. Khi vi khuẩn xâm nhập vào mụn trứng cá, thường thông qua việc nặn hoặc chạm tay vào mụn, từ đó có thể dẫn đến việc tái nhiễm khuẩn. Tìm hiểu các cách thức để đảm bảo làn da luôn sạch khuẩn, đồng thời giúp da có cơ hội phục hồi và loại sạch mụn trứng cá tốt hơn.

Trình tự 1: Xây dựng chu trình chăm sóc da

Bước 1: Tránh chạm tay vào mặt

Tay có thể chứa dầu, bụi bẩn và vi khuẩn làm tắc nghẽn lỗ chân lông trên da và tạo môi trường hoàn hảo cho vi khuẩn phát triển. Ngay cả sau khi đã rửa tay, da tay vẫn có những chất dầu này. Không cạy hoặc nặn mụn nhọt vì điều này sẽ tạo ra cá kích ứng viêm tại chỗ và cũng góp phần hình thành sẹo.

Bước 2: Rửa sạch mặt bằng sữa rửa mặt

Thực hiện điều này hai lần một ngày. Nếu bạn có xu hướng nổi mụn trứng cá quanh chân tóc, hãy gội đầu hàng ngày. Điều này sẽ giúp giảm lượng bã nhờn (tiết dầu từ các tuyến bã nhờn) trên da mặt của bạn. Tuy nhiên, không nên sử dụng các sữa rửa mặt quá mạnh hoặc cọ rửa chà xát mạnh, để tránh làm tăng tiết dầu nhờn và kích thích sự phát triển quá mức của tế bào da, cả hai đều khiến các nang lông bị tắc nghẽn.

Bước 3: Tránh tẩy tế bào chết dạng hạt scrub cho da mặt

Các sản phẩm tẩy tế bào chết dạng hạt scrub, chất làm se và một số mặt nạ tẩy tế bào chết cũng có thể gây kích ứng da và làm tình trạng mụn trứng cá trở nên trầm trọng hơn. Những người không bị mụn trứng cá nghiêm trọng hoặc gặp các vấn đề về da nhạy cảm có thể sử dụng tẩy tế bào chết cho da mặt từ một đến hai lần một tuần.

Bước 4: Sử dụng các sản phẩm không chứa thành phần gây bít tắc lỗ chân lông (noncomedogenic)

Ngừng sử dụng kem dưỡng ẩm, lotion dưỡng da, các sản phẩm makeup, sản phẩm dành cho tóc, kem che khuyết điểm mụn trứng cá và kem chống nắng có chứa dầu và gây nhờn trên da.

Tìm kiếm các sản phẩm có gắn nhãn "noncomedogenic", có nghĩa là các sản phẩm này đảm bảo không chứa các thành phần có khả năng làm bít tắc các nang lông và hạn chế gây ra mụn trứng cá. Ngoài ra, cũng nên tìm các sản phẩm có gắn nhãn "oil free (không chứa dầu)".

Bước 5: Dùng axit salicylic

Các sản phẩm có chứa axit salicylic không kê đơn sẽ giúp giảm sự tắc nghẽn ở các lỗ chân lông và nang lông. Axit salicylic không có bất kỳ tác dụng ảnh hưởng nào đến các vi khuẩn hoặc việc sản xuất bã nhờn trên da.

Sữa rửa mặt có chứa axit salicylic là lựa chọn tốt cho những người đang bị mụn trứng cá. Làm theo hướng dẫn trên sản phẩm. Bạn không nên bôi quá nhiều axit salicylic, vì có thể gây kích ứng thêm trên da.

Bước 6: Dùng Benzoyl peroxide

Hoạt chất này có khả năng làm giảm vi khuẩn trên da khi bôi và có thể được tìm thấy trong nhiều sản phẩm trị mụn trứng cá không kê đơn. Benzoyl peroxide được liệt kê như một thành phần hoạt tính nếu có chứa trong công thức sản phẩm.

Benzoyl peroxide có thể tẩy trắng làm mất màu hoặc làm ố phai màu một số trang phục, vì vậy đừng đeo băng đô hoặc bôi lên vùng da đang có lớp quần áo mặc bên ngoài. Nếu cần, hãy thử một vùng vải nhỏ trên trang phục để kiểm tra trước.

Trình tự 2: Thay đổi thói quen sống

Bước 1: Sử dụng các đồ dùng bằng vải sạch

Thường xuyên thay áo gối, ga trải giường, khăn tắm và khăn mặt. Bao gồm tất cả các đồ dùng thông thường tiếp xúc được với da mặt và cơ thể đều có thể chứa vi khuẩn.

Nếu các đồ dùng bằng vải (chăn, ga, áo gối, khăn,…) bắt đầu có mùi lạ, đổi màu hoặc có các kết cấu khác nhau, bạn cần phải giặt chúng ngay. Giặt bằng nước nóng và xà phòng giặt khử khuẩn. Nếu bạn không thể giặt bằng nước, hãy giặt khô.

Bước 2: Chỉ mặc quần áo sạch

Quần áo của bạn thấm và bám dầu từ da cơ thể. Đặc biệt nếu bạn bị mụn trứng cá trên các bộ phận khác của cơ thể, chỉ mặc quần áo sạch mới có thể giúp hỗ trợ chống lại được mụn trứng cá.

Thay quần áo mới sau khi ra mồ hôi. Đặc biệt là thay đồ lót, áo lót và các loại quần áo khác gần các vùng da đang bị ảnh hưởng bởi mụn.

Bước 3: Hấp thụ một chút áng nắng mặt trời

Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong 10 - 20 phút mỗi ngày mà không dùng kem chống nắng cho người da sáng và 20 - 30 phút cho người da sẫm màu có thể giúp giảm các phản ứng viêm và giảm mức độ hoạt động của vi khuẩn trên da.

Chú ý không nên phơi nắng quá nhiều vì da sẽ bị mẩn đỏ hoặc bỏng rát gây kích ứng nhiều hơn và gây ra nhiều vấn đề mụn trứng cá hơn, chưa kể còn làm tăng nguy cơ ung thư da và lão hóa da.

Nếu bạn có làn da nhạy cảm hoặc rất trắng, hãy thoa kem chống nắng và bỏ qua bước này. Mọi người cần thoa kem chống nắng nếu ra nắng lâu hơn 10 - 30 phút hoặc quá nhạy cảm với ánh nắng mặt trời.

Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời làm tăng hàm lượng vitamin D mà cơ thể sản xuất tự nhiên, điều này cũng có hiệu quả đối với các tuyến bã nhờn (sản xuất dầu) trên da của bạn.

Ánh nắng mặt trời cũng khiến da tiếp xúc với tia UV và ánh sáng đỏ, đây là các ánh sáng thường được sử dụng trong điều trị mụn trứng cá tại các phòng khám da liễu. Các loại ánh sáng này được cho là có thể giúp giảm sản xuất bã nhờn và tiêu diệt vi khuẩn trên da.

Bước 4: Cân nhắc sử dụng bột rễ maca

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng bột rễ maca có hiệu quả trong việc cân bằng lượng hormone ở phụ nữ đang trong thời kì mãn kinh và tiền mãn kinh để giảm các triệu chứng mụn trên da.

Bằng cách cân bằng lượng hormone trở về trạng thái bình thường, sẽ có thể giúp mang lại hiệu quả trong việc làm giảm số lượng mụn trứng cá gặp phải trên da.

Bột rễ maca có nguồn gốc từ cây maca được trồng nhiều ở miền trung Peru trong hơn 3000 năm. Nó đã được sử dụng trong nhiều thế kỷ ở Peru và đang trở nên phổ biến trên toàn thế giới như một phương pháp giúp cân bằng lượng hormone trong cơ thể.

Bột rễ maca có thể không có sẵn dễ dàng; đây là một phương pháp điều trị tùy chọn. Nhờ bác sĩ tư vấn trước khi thử dùng bột rễ maca để điều trị.

Bước 5: Kiểm soát căng thẳng

Căng thẳng hay stress là điều mà tất cả chúng ta đều trải qua và có thể có lợi cho sức khỏe nếu ở mức độ nhẹ vừa phải. Tuy nhiên, khi bạn đang trong tình trạng căng thẳng, tuyến thượng thận sẽ sản xuất quá mức cortisol, một loại hormone có thể làm tăng lượng dầu sản xuất trên da và do đó gây ra mụn trứng cá.

Có nhiều kỹ thuật để kiểm soát và quản lý mức độ stress của bạn. Học cách đối phó với căng thẳng và làm thế nào để giảm bớt căng thẳng có thể cải thiện khả năng giữ bình tĩnh và loại bỏ được tình trạng căng thẳng đang gặp phải.

Một số người cảm thấy làn da của họ như đi theo vòng xoáy đi xuống: họ bị stress nên nổi mụn trứng cá, vì vậy tình trạng stress lại gia tăng hơn do bị mụn trứng cá, và tình trạng mụn trứng cá lại trở nên tồi tệ hơn; và cứ như thế tiếp diễn qua lại theo chiều hướng xấu đi. Nhờ bác sĩ hoặc chuyên gia trị liệu tư vấn nếu bạn đang gặp vấn đề trong việc tự mình kiểm soát stress.

Bước 6: Cân nhắc sử dụng retinoids không kê đơn

Retinoids là một dạng vitamin A giúp làm giảm đáng kể sự tăng sinh của các tuyến bã nhờn. Có thể được tìm thấy trong các sản phẩm trị mụn trứng cá và chống lão hóa không kê đơn có chứa retinoid ở nồng độ thấp.

Nhiều người cũng phản hồi tốt về tác động đủ mạnh trong việc sử dụng các sản phẩm chứa retinoid không kê đơn. Retinoids không dành cho tất cả mọi người. Nếu không chắc chắn, hãy hỏi bác sĩ hoặc dược sĩ tại cửa hàng thuốc về các sản phẩm retinoids.

Bác sĩ cũng có thể tư vấn các dạng retinoids kê đơn. Nếu các dạng không kê đơn có liều lượng retinoids thấp hơn không loại bỏ được tình trạng mụn trứng cá trên da của bạn. Không sử dụng retinoids nếu bạn đang hoặc có thể sẽ mang thai.

Bước 7: Bổ sung vitamin D

Vitamin D là một lựa chọn khác để giúp giảm sự phát triển quá mức của tuyến bã nhờn. Bạn cần phơi nắng 10 - 20 phút mỗi ngày để cơ thể tự tạo ra vitamin D một cách tự nhiên. Tuy nhiên, cách này chỉ hiệu quả khi trời có nắng. Ngoài ra, cũng có thể cân nhắc việc dùng thực phẩm chức năng để bổ sung vitamin D3 hàng ngày.

Hầu hết mọi người đều thiếu Vitamin D vì ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và vì nó không có chứa trong nhiều loại thực phẩm tự nhiên. Nếu bạn dùng viên uống bổ sung Vitamin D, hãy dùng 4.000 IU mỗi ngày là an toàn cho người lớn, 3.000 IU một ngày cho trẻ em từ bốn đến tám tuổi và 2.500 IU cho trẻ em từ một đến ba tuổi.

Trình tự 3: Gặp bác sĩ da liễu

Bước 1: Cân nhắc sử dụng các loại thuốc retinoids kê đơn theo toa

Retinoids là một dạng vitamin A sẽ làm giảm đáng kể sự tăng sinh của các tuyến bã nhờn. Có thể tìm thấy các sản phẩm trị mụn trứng cá không kê đơn với liều lượng retinoids thấp hơn so với các loại retinoids kê đơn theo toa.

Tuy nhiên, nhiều người phản hồi các sản phẩm không kê đơn vẫn chứa nồng độ retinoids đủ mạnh để hoạt động tốt và không cần kê đơn. Hãy hỏi bác sĩ xem tình trạng mụn trứng cá của bạn có cần thuốc kê đơn hay không, hoặc sử dụng thuốc không kê đơn có phải là lựa chọn tốt hơn cho bạn hay không.

Bước 2: Cân nhắc uống thuốc tránh thai

Phụ nữ bị mụn trứng cá nặng có thể lựa chọn sử dụng uống thuốc tránh thai để kiểm soát lượng hormone có trong cơ thể. Điều này cũng giúp ích trong việc cân bằng các tác động phụ khác do nội tiết tố (hormone) gây ra, chẳng hạn như cáu kỉnh và tăng cân do tích nước.

Bạn cần một liều thuốc tránh thai được kê đơn để có tác động hiệu quả trong việc kiểm soát nội tiết tố trong cơ thể. Không sử dụng thuốc uống tránh thai nếu bạn đang mang thai hoặc đang cố gắng để thụ thai.

Bước 3: Nhờ bác sĩ tư vấn về Accutane

Accutane là một loại thuốc điều trị mụn trứng cá có khả năng điều trị mụn trứng cá nặng và cần được bác sĩ kê đơn. Nếu gặp tình trạng tuyến bã nhờn sản xuất quá nhiều hoặc bị mụn trứng cá nặng, hãy hỏi bác sĩ xem accutane có phù hợp với bạn không.

Bạn sẽ phải cần được kiểm tra máu hàng tháng trong khi dùng thuốc và có thể gặp các tác dụng phụ trong vài tháng sau khi sử dụng. Không sử dụng accutane trừ khi đã hiểu đầy đủ các rủi ro khi dùng thuốc. Accutane có thể ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe thể chất và tinh thần của bạn. Không thể dùng accutane nếu bạn đang mang thai hoặc dự định có thai.

Bước 4: Nhờ bác sĩ tư vấn về phương pháp quang trị liệu (Phototherapy)

Quang trị liệu là một phương pháp điều trị có thể thực hiện tại nhà bằng cách mua một thiết bị chuyên dụng đặc biệt hoặc có thể hỏi bác sĩ da liễu của bạn. Các nghiên cứu ủng hộ việc sử dụng liệu pháp này để điều trị, vì nó đơn giản và dễ thực hiện.

Về mặt kỹ thuật, quá trình quang trị liệu diễn ra khi da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Tuy nhiên, ở những vùng khí hậu mà mặt trời không có đủ giờ chiếu nắng hoặc không thể ra ngoài khi trời tắt nắng, bạn có thể mua một thiết bị quang trị liệu chuyên dụng tại nhà.

Sử dụng thiết bị chuyên dụng này để điều trị mụn trứng cá theo các chỉ dẫn và sử dụng thận trọng an toàn theo các bước được liệt kê trên sản phẩm. Các tác dụng phụ có thể xảy ra khi sử dụng các thiết bị này bao gồm da trở nên đỏ, bong tróc hoặc thay đổi tone màu da.

Bác sĩ cũng có thể thực hiện liệu pháp quang động (photodynamic therapy) tại phòng khám cho bạn. Quá trình này bắt đầu bằng việc bác sĩ sẽ bôi một loại thuốc lên da, sau đó sẽ được kích hoạt bằng một ánh sáng đặc biệt. Điều này hiệu quả hơn so với chỉ điều trị bằng ánh sáng không thôi.

Bước 5: Nhờ bác sĩ tư vấn về thuốc kháng sinh

Thuốc kháng sinh đường uống và bôi có thể được sử dụng để điều trị mụn trứng cá, đặc biệt là khi gặp phải tình trạng tái nhiễm khuẩn đáng lo ngại. Thuốc kháng sinh dạng bôi tại chỗ có thể được sử dụng lâu dài, thường là cùng với benzoyl peroxide hoặc retinoids.

Thuốc kháng sinh đường uống thường được sử dụng ngắn hạn để kiểm soát các tình trạng bùng phát kích ứng nặng. Thuốc kháng sinh đặc biệt hữu ích đối với mụn trứng cá viêm, đây là một tình trạng mụn trứng cá với nhiều nốt mụn đỏ, mụn nhọt hoặc mụn nang trên da.

Tác giả: Laura Marusinec. Biên dịch: Huyền Trân.

Nguồn: Wikihow. Bản quyền thuộc về: Kallos Vietnam.

Đôi nét về tác giả Laura Marusinec, MD

Bài viết này được đồng tác giả bởi Laura Marusinec, MD. Dr, Marusinec là bác sĩ nhi khoa được được cấp phép và làm việc tại Bệnh viện nhi Wisconsin, và là thành viên của Clinical Practice Council. Cô nhận bằng Thạc sĩ Y khoa của Đại học Y Wisconsin vào năm 1995 và hoàn thành nội trú khoa nhi tại Đại học Y Wisconsin vào năm 1998. Cô là thành viên của Hiệp hội American Medical Writers Association và Hiệp hội Society for Pediatric Urgent Care.